Ήταν ο συνθέτης που έβαλε τους στίχους των μεγάλων Ελλήνων και ξένων ποιητών αρχικά στα χείλη και στην συνέχεια στην καρδιά των απλών λαϊκών ανθρώπων. Έργα του Γιάννη Ρίτσου (Βραβείο Ειρήνης Λένιν 1976), του Οδυσσέα Ελύτη (Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1979), του Γιώργου Σεφέρη (Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1963), του Μάνου Ελευθερίου, του Κώστα Βάρναλη (Βραβείο Ειρήνης Λένιν 1959), του Μανώλη Αναγνωστάκη, του Ιάκωβου Καμπανέλλη, , του Νίκου Γκάτσου, του Τάσου Λειβαδίτη, του Άκου Δασκαλόπουλου, του Λευτέρη Παπαδόπουλου, του Φώντα Λάδη, του Μιχάλη Κακογιάννη, του Γιάννη Θεοδωράκη, του Κώστα Καρυωτάκη, του Μποστ, του Κώστα Βίρβου, του Κώστα Τριπολίτη, του Αλέκου Παναγούλη και άλλων σημαντικών Ελλήνων στιχουργών μελοποιήθηκαν από τον Μίκη και έγιναν κτήμα κάθε Έλληνα. Ποιήματα του Ναζίμ Χικμέτ, του Πάμπλο Νερούδα (Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1971), του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, του Μπρένταν Μπέχαν και άλλων σημαντικών ξένων ποιητών μελοποιήθηκαν επίσης από τον Μίκη και έγιναν γνωστά σε κάθε Έλληνα.
Ο Μίκης Θεοδωράκης γεννήθηκε στη Χίο στις 29 Ιουλίου 1925 και πέθανε στην Αθήνα στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες μουσικοσυνθέτες και ως μια από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της Ελλάδας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
Ως πολιτικός υπήρξε υπουργός και 5 φορές εκλεγμένος βουλευτής του ελληνικού κοινοβουλίου, μία φορά με την Ε.Δ.Α., δύο φορές με το Κ.Κ.Ε και δύο ως ανεξάρτητος με το ψηφοδέλτιο της Ν.Δ. Τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης Λένιν το 1983. Το 2000 προτάθηκε για βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Είχε ασχοληθεί με πολλά είδη της μουσικής, ενώ είχε συνθέσει τον ίσως πιο αναγνωρίσιμο ελληνικό ρυθμό διεθνώς, το Συρτάκι για την κινηματογραφική ταινία Ζορμπάς ο Έλληνας (Zorba the Greek, 1964).
Έργα του έχουν ερμηνεύσει καλλιτέχνες παγκοσμίου φήμης, όπως οι Beatles, η Σίρλεϊ Μπάσεϊ, η Τζόαν Μπαέζ και η Εντίθ Πιάφ, ενώ έχει γράψει μουσική για γνωστές ταινίες όπως η Φαίδρα (1962), ο Αλέξης Ζορμπάς (1964),το Ζ (1969), Σέρπικο (1973) και άλλες.
Πήρε μέρος στους αγώνες του Ελληνικού λαού τόσο ενάντια στους Γερμανούς κατακτητές όσο και ενάντια στην χούντα των συνταγματαρχών.
Στην Τρίπολη, μόλις 17 ετών, παίρνει μέρος στην αντίσταση κατά των κατακτητών. Στη μεγάλη διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1943 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά από τους Ιταλούς και βασανίζεται. Διαφεύγει στην Αθήνα, όπου οργανώνεται στο ΚΚΕ και στον ΕΛΑΣ, εκτελεί χρέη διαφωτιστή στον Πέμπτο Τομέα της ΕΠΟΝ, ενώ αγωνίζεται και ως διμοιρίτης της Μεταξωτής διμοιρίας του 1ου τάγματος της Νέας Σμύρνης κατά τα Δεκεμβριανά.
Μετά τα Δεκεμβριανά, κυνηγήθηκε από τις αστυνομικές αρχές. Πέρασε ένα διάστημα στην Αθήνα στην παρανομία όπου και συνελήφθηκε στις μαζικές συλλήψεις στις 9/10 Ιουλίου 1947. Εξορίστηκε στη συνέχεια στην Ικαρία από όπου θα προσπαθήσει ανεπιτυχώς να αποδράσει με τους άλλους εξόριστους υπό τον Βασίλη Ζάννο.
Κάνοντας χρήση της γενικευμένης αμνηστίας που δίνει η κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη επιστρέφει στην Αθήνα. Θα αναγκαστεί να ξαναβγεί στην παρανομία από τουν συνεχόμενους διωγμούς. Θα μπει σε ένοπλες ομάδες του Δημοκρατικού Στρατού Αθηνών στην ομάδα του Παύλου Παπαμερκουρίου. Αρρωσταίνει και κρύβεται στο σπίτι του πατέρα του όπου θα συλληφθεί ξανά και θα εξοριστεί για 2η φορά αρχικά στην Ικαρία και έπειτα στην Μακρόνησο όπου θα υποστεί φρικτά βασανιστήρια που τον έφεραν στα πρόθυρα της παράλυσης με αποτέλεσμα να επιστρέψει στην Αθήνα ως ανάπηρος.
Το 1963 μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ιδρύεται η «Νεολαία Λαμπράκη» στην οποία θα εκλεγεί πρόεδρος. Στις εκλογές του 1964 εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ στη Β΄ Πειραιώς.
Την 21η Απριλίου του 1967 περνάει στην παρανομία και απευθύνει την πρώτη έκκληση για αντίσταση κατά της Δικτατορίας στις 23 Απριλίου. Στα τέλη του Απριλίου 1967 ιδρύει μαζί με άλλους το Πανελλήνιο Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ) και εκλέγεται πρόεδρός του.
Συλλαμβάνεται από την Χούντα των Συνταγματαρχών τον Αύγουστο του 1967. Αρχικά θα κρατηθεί στην Υποδιεύθυνση Γενικής Ασφάλειας Αθηνών, στη οδό Μπουμπουλίνας 18, έπειτα θα ακολουθήσει η απομόνωση στις φυλακές Αβέρωφ. Θα ξεκινήσει απεργία πείνας και θα καταλήξει σ το νοσοκομείο αρχικά και σε κατ' οίκον περιορισμό στη συνέχεια. Θα εκτοπιστεί με την οικογένειά του στη Ζάτουνα, και τέλος θα οδηγηθεί στις φυλακές του Ωρωπού, οι οποίες είχαν μετατραπεί από τη δικτατορία σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αντιφρονούντων.
Είναι η περίοδος που καταφέρνει να στείλει πολλά από τα καινούρια του έργα στο εξωτερικά με διάφορους τρόπους να τα μεταβιβάσει στο εξωτερικό, όπου τραγουδιούνται από τη Μαρία Φαραντούρη και τη Μελίνα Μερκούρη στις συναυλίες ενάντια στην χούντα.
Στις φυλακές Ωρωπού η κατάσταση της υγείας του θα χειροτερέψει. Τεράστιο κύμα διαμαρτυριών ενάντια στη χούντα θα ξεσπάσει. Θα συσταθούν επιτροπές για την απελευθέρωσή του όπου θα πάρουν μέρος προσωπικότητες όπως οι Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Άρθουρ Μίλερ, Λώρενς Ολίβιε, Υβ Μοντάν και άλλοι πολλοί.
Κάτω από αυτήν την πίεση θα αποφυλακιστεί και θα του επιτραπεί να αυτοεξοριστεί στο Παρίσι αποδεχόμενος το από αίτημα του Γάλλου πολιτικού Ζαν-Ζακ Σερβάν-Σρεμπέρ. Στο Παρίσι θα νοσηλευτεί καθώς έπασχε από φυματίωση και στη συνέχεια θα ξεκινήσει τον αγώνα του απέναντι στην δικτατορία.
Η Χούντα των Συνταγματαρχών θα απαγορεύσει τα τραγούδια του. Στην διάρκεια της επταετίας θα γυρίσει όλο τον κόσμο δίνοντας παντού συναυλίες και ζητώντας την πτώση της χούντας και την επαναφορά της δημοκρατίας στην χώρα του. Αυτές οι συναυλίες συγκέντρωναν πολύ κόσμο και οι δηλώσεις του τύγχαναν μεγάλη υποστήριξη. Τον υποδέχθηκαν ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ, ο Τίτο, ο Γιγκάλ Αλόν και ο Γιασέρ Αραφάτ. Έγινε φίλος με τον Φρανσουά Μιτεράν, τον Ούλωφ Πάλμε και τον Βίλι Μπραντ. Για εκατομμύρια άτομα, ο Θεοδωράκης ήταν σύμβολο αντίστασης κατά της Χούντας μαζί με τη Μελίνα Μερκούρη.
Σε μία από αυτές τις περιοδίες του θα βρεθεί στην Χιλή καλεσμένος του Σαλβαδόρ Αλιέντε. Στο Βαλπαραίσο μετά από μία συναυλία του μια ομάδα νεαρών ανθρώπων του παρουσίασαν μέρος του έργου του ποιητή Πάμπλο Νερούδα. Ο Θεοδωράκης εντυπωσιάστηκε και υποσχέθηκε να μελοποιήσει το έργο του. Στο Παρίσι, το 1972 ο Θεοδωράκης γνώρισε τον Νερούδα παρουσιάζοντας του τη μελοποίηση του Canto General. Ο Νερούδα εντυπωσιάστηκε και του ζήτησε να συμπεριλάβει και άλλα ποιήματα όπως τα «Lautaro» και «A Emiliano Zapata».
Μετά την πτώση της χούντας το 1974 θέτει υποψηφιότητα με το ψηφοδέλτιο της Ενωμένης Αριστεράς στην περιφέρεια της Β’ Πειραιά, όμως δεν κατάφερε να εκλεγεί.
Το 1978, μετά από πρόταση που δέχτηκε, αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα για τη δημαρχία της Αθήνας, υποστηριζόμενος από το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Κατέλαβε την 3η θέση.
Το 1981 καταφέρνει να εκλεγεί βουλευτής στην εκλογική περιφέρεια της Βʹ Πειραιά με το ψηφοδέλτιο του Κ.Κ.Ε. Επανεξελέγη το 1985, αυτή τη φορά τοποθετημένος στην πρώτη θέση του Κ.Κ.Ε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Τον Μάιο του 1986 σε συνέντευξή τύπου στην Κολωνία ανακοίνωσε πως παραιτείται από βουλευτής. Διευκρίνισε πως παραμένει μέλος του ΚΚΕ και ότι θα συνεχίσει να εργάζεται για την πολιτική αλλαγή σαν απλός πολίτης.
Τον Νοέμβριο του 1989 εξελέγη βουλευτής, με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας. Το 1990 ήταν υποψήφιος βουλευτής στην τρίτη θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας, και εξελέγη, Διατέλεσε Υπουργός Επικρατείας στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, μέχρι την παραίτησή του την 1η Απριλίου 1992.
Την 1η Δεκεμβρίου 2010 ο Μίκης Θεοδωράκης ανακοίνωσε την ίδρυση Κινήματος Ανεξάρτητων Πολιτών με την ονομασία «Σπίθα». Το Σεπτέμβριο του 2013 αποφάσισε με επιστολή του να αποστρατευτεί από τη «Σπίθα».
Απεβίωσε στις 2 Σεπτεμβρίου 2021 σε ηλικία 96 ετών και σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία ο τάφος του βρίσκεται στον Γαλατά Χανίων, στην Κρήτη.
Την ημέρα του θανάτου του, ο γενικός γραμματέας της Κ.Ε. του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, δημοσιοποίησε επιστολή του Μίκη προς τον ίδιο με ημερομηνία 5 Οκτωβρίου 2020. Σε αυτήν ανέφερε χαρακτηριστικά: «Τώρα στο τέλος της ζωής μου, την ώρα των απολογισμών, σβήνουν απ’ το μυαλό μου οι λεπτομέρειες και μένουν τα “Μεγάλα Μεγέθη”. Έτσι βλέπω ότι τα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια μου τα πέρασα κάτω από τη σημαία του ΚΚΕ. Για το λόγο αυτό θέλω να αφήσω αυτόν τον κόσμο σαν κομμουνιστής».
Μια αναφορά στο έργο του που ζαλίζει από την σελίδα της Wikipedia :
Παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνες έχουν ερμηνεύσει ή διασκευάσει τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, όπως οι Beatles (The Honeymoon Song), η Εντίθ Πιάφ (Les Amants de Teruel), η Σίρλεϊ Μπάσεϊ (Life Goes On), η Τζόαν Μπαέζ (The Ballad of Mauthausen), ο Αλ Μπάνο (Il Ragazzo che sorride), η Μίλβα (Piccolo Teatro, La Mia Età, Les Trois Temps De L'amour, Petite Et Pas Belle, Dio Che Paura Dell'Amore), η Δαλιδά (La Danse de Zorba, A Chaque Fois J'y Crois), ο Χένρυ Μαντσίνι (Love Theme from Phaedra), ο Αντρέ Ριέ (Sirtaki), o Πέρι Κόμο (Beyond Tomorrow), οι Walkabouts (The Train Leaves at Eight), οι Savage Republic, η Ίβα Ζανίκι, η Γκιζέλα Μάι, η Λίσμπεθ Λιστ. Συνολικά 117 Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες έχουν ερμηνεύσει ή διασκευάσει δημιουργίες του Μίκη Θεοδωράκη.
Επίσης, ο Θεοδωράκης είχε συνθέσει μουσική για διεθνούς φήμης ταινίες: Φαίδρα (1962), Αλέξης Ζορμπάς (1964), Ζ (1969), Κατάσταση Πολιορκίας (1972), Τίτο (1973, μετά από προσωπική πρόσκληση του Γιουγκοσλάβου προέδρου), Σέρπικο (1973). Είχε κερδίσει διεθνή βραβεία (Βραβείο Φεστιβάλ Μόσχας 1958, τρία Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (BAFTA) 1970, 1974, 1975, δύο Βραβεία Γκράμι 1965, 1974, Βραβείο Ειρήνης Λένιν 1983, Βραβείο Έριχ Βόλφγκανγκ Κόρνγκολντ 2002), ενώ είχε προταθεί για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 2000. Το 2007 του απονεμήθηκε το Lifetime Achievement Award από την World Soundtrack Academy.] Το 1977 συνέθεσε μαζί με τον Χέρμπερτ Παγκάνι τον ύμνο του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Το 1981, ο Γιάσερ Αραφάτ του ζήτησε να συνθέσει έναν ύμνο για την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, ο οποίος θα προταθεί να αποτελέσει τον επίσημο ύμνο του Παλαιστινιακού Κράτους, όταν επιτευχθεί η επίσημη ίδρυσή του. Μουσική του Θεοδωράκη από την ταινία Ζ χρησιμοποίησαν και Κούρδοι μαχητές ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος κατά την πολιορκία του Κομπάνε το 2014, ως μουσικό θέμα σε πλάνα γυναικών μαχητριών των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG).
Την ημέρα του θανάτου του, τα περισσότερα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ έκαναν εκτενείς αναφορές και αφιερώματα στη ζωή και το έργο του.
Κύκλοι τραγουδιών:
Επιτάφιος,
Επιφάνια,
Πολιτεία Α΄, Β΄, Γ΄ και Δ΄,
Λιποτάκτες,
Μικρές Κυκλάδες,
Χρυσοπράσινο Φύλλο,
Η Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν + Κύκλος Φαραντούρη,
Ρωμιοσύνη,
Romancero Gitano,
Θαλασσινά φεγγάρια,
Ο ήλιος και ο χρόνος,
Δώδεκα λαϊκά,
Νύχτα θανάτου,
Αρκαδίες,
Τα τραγούδια του Αγώνα,
Τα τραγούδια του Ανδρέα,
18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας,
Μπαλάντες (σε ποίηση Μανώλη Αναγνωστάκη),
Στην Ανατολή,
Τα λυρικά (σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη),
Χαιρετισμοί,
Επιβάτης,
Ραντάρ,
Διόνυσος,
Φαίδρα,
Καρυωτάκης,
Τα πρόσωπα του ήλιου,
Μνήμη της πέτρας,
Ως αρχαίος άνεμος,
Μήπως ζούμε σ' άλλη χώρα;,
Μια θάλασσα γεμάτη μουσική,
Η Βεατρίκη στην οδό Μηδέν,
Ασίκικο Πουλάκη,
Λυρικώτερα,
Λυρικώτατα,
Σερενάτες,
Τα Πικροσάββατα.
Μουσική για θέατρο:
Όμορφη πόλη,
Το τραγούδι του νεκρού αδελφού,
Μαγική πόλη,
Ένας όμηρος,
Εχθρός Λαός,
Προδομένος Λαός,
Καποδίστριας,
Χριστόφορος Κολόμβος,
Περικλής, Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή,
Το θεριό του Ταύρου,
Μάκβεθ.
Μουσική για αρχαίο δράμα:
Ορέστεια (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες),
Αντιγόνη,
Ιππής,
Λυσιστράτη,
Προμηθεύς Δεσμώτης,
Οιδίπους Τύραννος,
Εκάβη,
Ικέτιδες,
Τρωάδες,
Φοίνισσες,
Αίας,
Μήδεια.
Μουσική για κινηματογράφο:
Συνοικία το όνειρο,
Αλέξης Ζορμπάς,
Ζ,
Σέρπικο,
Ιφιγένεια,
Ηλέκτρα,
Το μπλόκο,
Όταν τα ψάρια βγήκαν στη στεριά,
Σουτιέσκα (Τίτο),
Μπιριμπί,
Φαίδρα,
Κατάσταση πολιορκίας,
Actas de Marusia.
Ορατόρια:
Άξιον εστί,
Μαργαρίτα,
Επιφάνεια Αβέρωφ,
Κατάσταση πολιορκίας,
Πνευματικό εμβατήριο,
Requiem,
Canto General,
Θεία Λειτουργία,
Λειτουργία για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο.
Συμφωνικά έργα και Μουσική Δωματίου:
1η Συμφωνία,
2η Συμφωνία,
3η Συμφωνία,
4η Συμφωνία,
7η Συμφωνία,
Κατά Σαδδουκαίων,
Canto Olympico,
Τρίο,
Σεξτέτο,
Το Πανηγύρι της Αση-Γωνιάς,
Ελληνική Αποκριά,
Αγρίμια κι' αγριμάκια μου,
Κύκλος,
Σονατίνα για πιάνο,
Έργο για πίανο και ορχήστρα,
Έργο για πίανο και ορχήστρα εγχόρδων,
Κουαρτέτο αρ. 1,2,3,4,
Ασικικός χορός,
11 Πρελούδια για πιάνο,
Σουίτα αρ. 1, 2, 3 και 4,
Σουΐτα για πνευστά και πιάνο,
Σουίτα για τσέλο και πιάνο,
Σονατίνα αρ. 1 και αρ. 2 για βιολί και πιάνο,
Οιδίπους Τύραννος,
Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 1,
Κοντσέρτο Ελικώνας και Αετός,
Ραψωδία για τσέλο και ορχήστρα,
Sinfonietta,
Adagio,
Συρτός Χανιώτικος για πιάνο και ορχήστρα,
Ελέγειο αρ. 1,
Ελεγείο Στο θάνατο του αγωνιστού.
Μπαλέτα:
Οι Εραστές του Τερουέλ,
Αντιγόνη,
Ζορμπάς.
Άξιον εστί,
Canto General,
Ορφέας και Ευρυδίκη,
Ερωφίλη,
Le Feu aux Poudres.
Όπερες:
Καρυωτάκης (Οι μεταμορφώσεις του Διονύσου),
Μήδεια,
Ηλέκτρα,
Αντιγόνη,
Λυσιστράτη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου