Το Ξένο Κεφάλαιο στην Ελλάδα. Μέρος 3ο Το δεύτερο δάνειο.

Η συγκεκριμένη ανάρτηση καθώς και άλλες που προηγήθηκαν και που θα ακολουθήσουν αφορούν τις επιδράσεις που είχε το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα όπως αυτές παρουσιάζονται στο βιβλιο του Νίκου Μπελογιάννη.

Αποτελούν σύντομη περίληψη όσον αναφέρονται στο συγκεκριμένο βιβλίο και σε δική μου ελεύθερη απόδοση.

Βλέποντας την «επιτυχία» του 1^ου δανείου και πριν ακόμη φτάσει η 1^η δόση του,  εκτελεστικό και βουλευτικό αποφάσισαν να προχωρήσουν και στην σύναψη 2^ου δανείου 15 εκατομμύρια τάλιρα. Το βουλευτικό ψήφισε την απόφαση (21 Ιούνη 1824) και το εκτελεστικό (13 Ιούλη 1824. Στις 14 Αυγούστου του 1824 ανατέθηκε στους Ορλάνδο, Λουριώτη και Ζαΐμη (που είχαν «καταφέρει» το πρώτο δάνειο) να διαπραγματευτούν και το δεύτερο. Τελικά λόγω του ότι υπήρχαν 2 διαφορετικές κυβερνήσεις (στο Κρανίδι Κουντουριώτης, Κωλέττης και στην Τρίπολη Μαυρομιχάλης) με αντικρουόμενα συμφέροντα ο Ζαΐμης πήρε τελικά εντολή να μην ανακατευθεί και αντικαταστάθηκε από τον Σπανιολάκη.

Αυτή τη φορά το δάνειο βγήκε εύκολα και γρήγορα. Όμως η ασυνειδησία Ελλήνων αντιπροσώπων και η ξετσιπωσιά των ξένων τραπεζιτών ξεπέρασε κάθε όριο. Υπήρχαν βέβαια σοβαρότερα προβλήματα αυτή τη φορά αφού ότι μπορούσαν να δώσουν σαν εγγύηση το είχαν προσφέρει την πρώτη φορά και επιπλέον με τις τακτικές της σπείρας του Κωλέττη η επανάσταση πήγαινε όλο και χειρότερα.

Πάμε όμως να δούμε με τι όρους τελικά μας έδωσαν αυτό το 2^ο δάνειο. Το δάνειο το πήραμε από τον οίκο Ιακ. και Σαμψών Ρικάρντο στο Λονδίνο. Το ονομαστικό κεφάλαιο του δανείου ήταν 2 εκατομμύρια λίρες με επιτόκιο 5%. Η πραγματική τιμή όμως έφτανε τα 55%. Η Ελλάδα λοιπόν χρεώθηκε με 2.000.000 λίρες και θα έπαιρνε 1.100.000. Έλα όμως που η ληστεία δεν σταμάτησε εδώ. Έτσι σύμφωνα με το συμβόλαιο που υπογράφτηκε στις  7 Φλεβάρη του 1825 οι τραπεζίτες κράτησαν μπροστά τους τόκους δύο χρόνων (200.000 λίρες), επίσης κράτησαν για προμήθεια, μεσιτεία, χρεολύσιο μίας χρονιάς , 2% πάνω στους τόκους κλπ και απέμειναν τελικά 816.000 λίρες που και αυτές η Ελλάδα δεν τις πήρε.

Ήταν η εποχή που ο Ιμπραήμ φαινόταν να έχει πάρει το πάνω χέρι σε όλη την απελευθερωμένη χώρα και οι καραβοκυραίοι και οι Κουντουριώτηδες αντί να βοηθήσουν με το στόλο την επανάσταση εκβίαζαν για να πάρουν μεγαλύτερο μέρος από το δάνειο και λήστευαν κάθε ξένο καράβι λερώνοντας τους σκοπούς της επανάστασης.  Σε αυτή την κατάσταση οι Ορλάνδος και Λουριώτης μόλις έγιναν κύριοι του παραπάνω ποσού έκοψαν κάθε επαφή με το Φιλελληνικό Κομιτάτο που αποτελούσε έστω μία υποτυπώδης εγγύηση ότι κάποια χρήματα θα έφταναν σε αυτή τη χώρα. Και σαν μην έφτανε αυτό παρέδωσαν το δάνειο στους ίδιους τους τραπεζίτες που δάνεισαν τη χώρα με τέτοιους ληστρικούς όρους να το διαχειριστούν αυτοί ώστε να σώσουν την Ελλάδα !!!!!!

Βρέθηκαν δεκάδες διαδρομές για να γυρίσουν αυτά τα χρήματα ξανά στους τοκογλύφους που μας δάνεισαν και στους λογαριασμούς όλων αυτών που καταλήστευαν την χώρα (κοτζαμπάσηδες και καραβοκύρηδες). Πρώτη τους δουλειά να βρουν ξένους ναυάρχους και στρατηγούς για την Ελλάδα συνεχίζοντας να μεταχειρίζονται σαν σκυλιά τους αγνούς και ηρωικούς αγωνιστές και φιλέλληνες.

Μάζεψαν λοιπόν από την Αγγλία ένα σωρό στρατηγοναυάρχους στους οποίους έκοψαν παχυλούς μισθούς προπληρώνοντας μπροστά πολλά χρόνια. Έτσι μόνο ο Κόχραν πήρε μπροστά 87.000 λίρες αντικαθιστώντας σαν αρχιναύαρχος τον Μιαούλη και αντίστοιχα ποσά και ο Τσάρλς που επιλέχθηκε σαν αρχιστράτηγος για την θέση του Καραϊσκάκη.

Δεν είχαν όμως πλοία και έτσι υπήρχε πρόβλημα τι ναύαρχοι θα ήταν αυτοί χωρίς πλοία; Αρχίζει η δεύτερη πράξη της κατασπατάλησης του δανείου αυτού. Οι διαχειριστές και οι τοκογλύφοι αποφασίζουν να παραγγείλουν έναν ολόκληρο στόλο. Παραγγέλθηκαν λοιπόν στην Αγγλία μία κορβέτα και πέντε ατμοκίνητα (2 μικρά και 3 μεγάλα) και στην Αμερική άλλες 2 φρεγάτες. Την παρακολούθηση των παραγγελιών την ανάθεσαν σε έναν απόστρατο συνταγματάρχη του ιππικού!!!!

Τι παρέλαβε τελικά η Ελλάδα από όλα αυτά; Από τα έξι πλοία που παραγγέλθηκαν στην Αγγλία παραδόθηκε η κορβέτα «Καρτερία» στα τέλη του 1826 σε κατάσταση που ήταν αδύνατο να ενταχθεί αμέσως στον αγώνα. Από τα δύο μεγάλα ατμοκίνητα το ένα κάηκε στις δοκιμές στον ποταμό Τάμεση και το δεύτερο έφτασε στην Ελλάδα το Σεπτέμβρη του 1828 με σοβαρά προβλήματα. Από τα τρία μικρά ατμοκίνητα μόνο το ένα έφτασε στην Ελλάδα μετά το τέλος της επανάστασης ενώ τα άλλα δύο ξέμειναν στην Αγγλία αφού στάθηκε αδύνατο να πλεύσουν !!!!

Από τις 2 φρεγάτες που παραγγέλθηκαν στην Αμερική με μεγάλες καθυστερήσεις και σε δεκαπλάσιο κόστος παραδόθηκε μόνο η μία η «Ελλάς». Για κακή της τύχη όμως την τίναξε στον αέρα το 1831 ο Μιαούλης εκτελώντας εντολές των ξένων και των Κοτζαμπάσηδων. Η 2^η φρεγάτα δεν παραδόθηκε ποτέ. 

Προπληρώσαμε έναν στόλο και δεν παραλάβαμε ούτε ένα πλοίο της προκοπής όταν τα χρειαζόμασταν. Την ίδια τύχη είχαν και τα πολεμοφόδια – πολεμικά είδη που παραγγείλαμε με ένα μεγάλο μέρος του δανείου και τα οποία δεν κατάφεραν να φτάσουν ποτέ στην Ελλάδα.

Ότι περίσσεψε το έφαγαν οι τοκογλύφοι και οι διαχειριστές στο χρηματιστήριο  του Λονδίνου σε μία καλά στημένη απάτη. Τεχνικά έριξαν σε χαμηλές τιμές (15% της αξίας τους) τις ομολογίες του 1^ου δανείου και για να μην κλονιστεί η πίστη της Ελλάδας χρησιμοποίησαν ότι περίσσεψε από το 2^ο δάνειο για να αγοράσουν τις ομολογίες του 1^ου δανείου στο τριπλάσιο της αξίας τους. Να σημειωθεί ότι ο Σπανιολάκης βλέποντας όλα αυτά που συνέβαιναν παραιτήθηκε αρνούμενος να πάρει μέρος σε όλο αυτό το βρώμικο παιχνίδι. Όταν αργότερα ο Σπανιολάκης το 1838 έγινε υπουργός Οικονομικών κατάγγειλε τον Ορλάνδο και τον Λουριώτη στο Ελεγκτικό Συνέδριο και αυτό τους καταδίκασε με μία απόφαση που έμεινε όμως στα χαρτιά.

Τελικά από το ποσό του 2^ου δανείου έφτασαν στην Ελλάδα μόνο 232.555 λίρες !!!! Παρουσίασε λοιπόν τότε ο κάθε κοτζαμπάσης και καραβοκύρης μία λίστα με υποτιθέμενο στρατό που συντηρούσε για την επανάσταση και θα έπρεπε να μισθοδοτηθεί από αυτά τα χρήματα. Ενώ ο στρατός είχε σχεδόν διαλυθεί αυτοί παρουσίασαν 72 στρατηγούς, 90 συνταγματάρχες, 116 αντισυνταγματάρχες και 40.000 στρατιώτες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Γκούρας που πληρωνόταν με 600.000 γρόσια κάθε μήνα για 12.000 άντρες έχοντας λιγότερους από 3.000. Τα περισσότερα όπως μπορεί ο καθένας να φανταστεί τα πήραν οι Υδραίοι και ειδικά οι Κουντουριώτηδες για τις «υπηρεσίες» που είχαν «προσφέρει» δήθεν στον αγώνα.

Και να φανταστεί κανείς πως ήταν η περίοδο που το Μεσολόγγι ψυχορραγούσε και η επανάσταση έσβηνε. Έκαναν προσπάθεια να συνάψουν ένα 3^ο δάνειο 100 χιλιάδων ταλίρων που χρειαζόταν το Μεσολόγγι για να σωθεί . Δεν τους πέρασε ούτε μία στιγμή να χρησιμοποιήσουν για την σωτηρία του λίγα από τα εκατομμύρια τάλιρα του δευτέρου δανείου. Αυτό που τους ένοιαζε ήταν να κάνουν την Ελλάδα προτεκτοράτο και προχώρησαν για το λόγο αυτό στην υπογραφή των απαραίτητων εγγράφων  με τα οποία «πούλησαν» την Ελλάδα στην Αγγλία!!!!  Τελικά τους πρόλαβε η πτώση του Μεσολογγίου και το συγκεκριμένο δάνειο δεν προχώρησε.

Ο Μαυροκορδάτος έκανε κι άλλες προσπάθειες για να βρει κι άλλο δάνειο αλλά η χώρα ήταν σε τόσο άσχημη κατάσταση με τις φαγωμάρες και τις νίκες του Ιμπραήμ που δεν βρέθηκε κανείς να δώσει τέτοιο δάνειο. 

Έτσι τελείωσε η ιστορία των εξωτερικών δανείων στην περίοδο της επανάστασης.  Κάνοντας την σούμα βλέπουμε ότι δανειστήκαμε και χρωστάγαμε 2.800.000 λίρες με τόκο 5%. Από αυτά βέβαια φτάσανε στη χώρα όλα κι όλα 540.000 λίρες τα οποία και δεν χρησιμοποιήθηκαν τουλάχιστον για το καλό της χώρας. Για αυτές τις 2.800.000 λίρες πληρώσαμε και εξακολουθούμε να πληρώνουμε τα μαλλιοκέφαλά μας και πάλι να χρωστάμε. Βέβαια από το 1827 κι ύστερα δεν εισέπραξαν τόκους και τοκοχρεολύσια μιας και η Ελλάδα κήρυξε πτώχευση.  Αυτό ήταν μία από τις αιτίες που ξεκίνησε η επέμβαση των ξένων δυνάμεων που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Πηγή :

Το Ξένο Κεφάλαιο στην Ελλάδα.

Νίκος Μπελογιάννης

Εκδόσεις ΑΓΡΑ